Ahoy, dzidki, zapewne wielu z Was słyszało o jednym z bardziej znanych piratów Złotego Wieku Piractwa (trwającego od około 1650 do 1730 rok), jakim był brytyjski kapitan Samuel Bellamy, znany również jako „Black Sam”. Był jednym z założycieli republiki piratów na Nassau, która na Karaibach była kolebką wyjętych spod prawa opryszków plądrujących zarówno statki handlowe, jak i niewolnicze czy czasami nawet te, na których pokładach odbywali podróż zamożniejsi obywatele Anglii, Hiszpanii czy innych znaczących w tamtym okresie mocarstw. W ostatnich latach zrobiło się o nim znowu głośno ze względu na wydobycie fragmentów wraku statku „Whydah”, na którego pokładzie znajdował się Black Sam wraz ze swoją załogą tuż przed zatonięciem u wybrzeży Cape Cod. Od czasu jego odnalezienia udało się uratować wiele artefaktów z tamtego okresu, a poszukiwania nadal trwają (znalezione zostały nie tylko elementy wyposażenia statku, ale również część łupów), ale o tym już w dalszej części niniejszej dzidki.
Jeśli chodzi o jego reputację, Samuel Bellamy był opisywany jako wysoki, silny, dobrze wychowany i bardzo schludny mężczyzna, a także świetny taktyk. Lubił drogie ubrania, zwłaszcza czarne płaszcze, dzięki którym właśnie zawdzięczał swój przydomek „Black Sam”. Jego ulubioną bronią były cztery pistolety do pojedynków, które zawsze nosił w swojej jedwabnej szarfie. Warto tutaj również przytoczyć jeden z bardziej znanych cytatów Samuela Bellamy’ego, za sprawą którego niektórzy porównują go do Robin Hooda, tyle, że pod piracką banderą i niekoniecznie dającego biednym, ale okradającego jedynie zasobne statki: „Oczerniają nas, łajdacy, kiedy jest tylko ta różnica, ograbiają biednych pod osłoną prawa, a my plądrujemy bogatych pod ochroną własnej odwagi”. Warto również wspomnieć, że jego postać obecna jest również w popkulturze, jak chociażby powstała seria książek o rzekomych przygodach Bellamy’ego, jest jedną z postaci występujących w serii gier „Assasin’s Creed” (pojawia się osobiście w „Piraci”, zaś w „Syndykacie” jest wymieniany jedynie z imienia), a także jego osoba pojawia się w serialu „Piraci” i anime „One Piece”, gdzie jeden z piratów nazywa się Bellamy.
Początki piractwa Black Sama
Podobnie, jak w przypadku wielu innych ikon ze Złotego Wieku Piractwa (trwającego od 1650 roku do około 1730 roku), również wczesne lata życia Samuela Bellamy’ego nie są zbyt dobrze znane. Wiadomo jedynie, że z pochodzenia był Brytyjczykiem i urodził się w 1689 roku w Devonshire, gdzie początkowo już jako nastolatek wstąpił do marynarki wojennej i brał udział w licznych bitwach na morzu. Dosyć wcześnie się ożenił i miał dziecko, jednak pewnego dnia zostawił swoją rodzinę wyruszając na poszukiwanie skarbów u wybrzeży Florydy i już nigdy nie powrócił. Zatrzymując się w porcie Estham Harbor w Massachusetts poznał wtedy jeszcze 15-letnią Marię Hallett i szybko zauroczył się jej urodą, po czym została jego kochanką. Zataił przed nią fakt, że posiada żonę i dziecko w Anglii, po czym ubiegał się o jej rękę, jednak jej rodzina była zamożna i nie wyraziła zgody, aby ich córka wyszła za mąż za biednego żeglarza. To właśnie skłoniło Bellamy’ego do podjęcia się kolejnej wyprawy w poszukiwaniu skarbów, skąd obiecał wrócić jako zamożny kapitan, który będzie znany na całym świecie. W międzyczasie Hallett urodziła jego dziecko, które niestety zmarło niewiele po narodzinach. Niedługo po tym trafiła na krótko do więzienia, jednak po wyjściu na wolność została wygnana z miasta, gdyż już wtedy Bellamy dołączył do pirackiej załogi i zyskał złą reputację. Nigdy już do niej nie zdążył powrócić.
Swoją piracką karierę rozpoczął jako członek załogi innego znanego pirata - kapitana Benjamina Hornigolda, który stacjonował głównie na Karaibach i Północnym Atlantyku od 1716 do 1717 roku. Warto tutaj wspomnieć, że Benjamin Hornigold był jednym z założycieli Pirackiej Republiki na Nassau na wyspie New Providence. Tak więc Black Sam był członkiem załogi jednego z bardziej znanych na Karaibach piratów (co zaowocuje niedługo później tym, że sam stanie się jednym z kilku stanowiących jądro sił pirackich na Nassau). Kiedy król korony brytyjskiej dał możliwość skorzystania z królewskiego ułaskawienia dla poszukiwanych listami gończymi piratów, Benjamin Hornigold postanowił z niego skorzystać i zwrócił się do Woodesa Rogersa, który był wtedy gubernatorem Bahamów. Ten z kolei złożył mu propozycje przyjęcia roli łowcy piratów jako założyciel pirackiej republiki i korsarz z wieloletnim doświadczeniem, któremu nie są obce techniki napadania na statki czy ucieczki albo ukrywania dóbr ze złupionych statków. Chyba nikt wtedy nie mógł przewidzieć, że Hornigold nie tylko przyjmie propozycje, ale zostanie jednym z najlepszych i najzacieklejszych łowców piratów (ścigał między innymi tak znane osobistości, jak Czarnobrody czy Charles Vane), jednak zginął u wybrzeży Meksyku w katastrofie, która miała miejsce w 1719 roku. Po przyjęciu ułaskawienia przez Benjamina Hornigolda, dowództwo nad jego statkiem oraz załogą objął właśnie Black Sam Bellamy (został demokratycznie wybrany na kapitana zyskując większość głosów), który odrzucił ułaskawienie i pływał pod czarną banderą przedstawiającą białą czaszkę z dwoma skrzyżowanymi piszczelami pod nią (jest to jedna z najbardziej rozpoznawalnych flag Jolly Roger).
Początki Sama Bellamy’ego w roli pirackiego kapitana
We wczesnych latach pirackiej kariery Czarnego Sama jego partnerami byli francuski kapitan piracki - Olivier La Bouche oraz kwatermistrz Bellamy’ego, Paul Williams (który z czasem przejął dowództwo nad pierwszym pochwyconym przez nich slupem). Warto wspomnieć, że ta trójka wraz ze swoimi załogami odnosiła wiele sukcesów podczas napaści na nieduże statki handlowe w okolicach Wysp Dziewiczych, w tym głównie statki francuskie i brytyjskie. Jeden z ostatnich statków w młodości Black Sama był tym, którego Benjamin Hornigold zdecydował się nie atakować, zaś Bellamy namawiał do podjęcia ataku, dzięki czemu został przegłosowany, co wpłynęło na to, że niedługo po tym zdarzeniu, podczas przyjęcia przez Hornigolda ułaskawienia, to właśnie Samuel zyskał najwięcej głosów podczas wyboru kolejnego kapitana statku. Następnie na początku 1717 roku statki Bellamy'ego i La Bouche zostały rozdzielone podczas sztormu. La Bouche postanowił zmienić tereny łowieckie i grasował wzdłuż wybrzeży Afryki Zachodniej, a następnie Oceanu Indyjskiego, ale jego ostateczny los pozostaje nieznany – niedługo po tym słuch o nim całkowicie zaginął. Tymczasem Bellamy przemierzał wody między Haiti a Kubą w swoim 14-działowym slupie „Sultana” dokonując napaści na przepływające tamtędy statki handlowe i z niewolnikami. Warto również wspomnieć, że podczas całego swojego życia posiadał pod swoim dowództwem aż około 45 slupów. Zaliczany był do tak zwanego „Latającego Gangu” piratów, do którego należały również takie osobistości, jak Edward Teach (czyli Czarnobrody), Charles Vane, Stede Bonnet, Edward England, Calico Jack Rackham, Anne Bonny i Mary Read.
Przejęcie słynnego statku „Whydah”
W marcu 1717 roku Bellamy i Williams pracowali razem na swoich okrętach, aby schwytać statek z niewolnikami „Whydah” na Bahamach w drodze powrotnej z Jamajki do Anglii. Wspomniany statek importujący niewolników do Ameryki został nazwany na cześć portu niewolników znajdujący się wtedy w Afryce Zachodniej. Był to trójmasztowy, 300-tonowy okręt wyposażony w 18 dział zbudowany w Londynie około 1716 roku. Kiedy Black Sam Bellamy przepłynął pod jego dziób, „Whydah” był wtedy wyjątkowo załadowany nie niewolnikami, a bardzo cennym ładunkiem. Pod pokładem znajdowało się pełno złota, kości słoniowej, indygo, cukru oraz wysokiej jakości rumu – jakby nie patrzeć, dla takiego pirata to jak raj na ziemi. Przechwycenie takiego statku oczywiście nie było łatwe i Bellamy'emu zajęło aż trzy dni pościgu za nim oraz podejmowania prób abordażu, aż w końcu jedno z wielu podejść zakończyło się sukcesem. Po przejęciu okrętu i znajdujących się na nim łupów, Black Sam postanowił przejąć „Whydah” na swój własny okręt flagowy, dodając więcej dział, aby podnieść jego ciężkie uzbrojenie do imponujących 28 sztuk. Ponadto splądrowano jeszcze cztery statki, a Bellamy dodał do swojej pirackiej floty jeden z nich awansując na kapitana jednego z członków swojej załogi, który zwał się Montgomery. Dwa kolejne okręty zostały pochwycone, gdy flota Black Sama skierowała się na północ, w kierunku Rhode Island. Bellamy zobowiązał wielu jeńców do dołączenia do jego pirackiej załogi, ale tylko tych, którzy nie byli żonatymi mężczyznami, gdyż miał swoje zasady.
Black Sam jako Robin Hood wśród piratów
Niedługo po tym podczas przechwycenia statku handlowego kapitana Beera, Black Sam przeprowadził z nim rozmowy mające na celu wyjaśnienie, że wraz z załogą postanowił zabrać kosztowności znajdujące się na pokładzie, a następnie zatopić ów statek, gdyż podejrzewają kapitana Beera o prowadzenie przestępczego życia opartego na oszustwach handlowych, po czym postanawiają osadzić go na odległej, bezludnej wyspie i pozostawić go zdanego samego na siebie, ale prawdopodobnie spotkał go okrutny los. Większość załogi Beera postanowiła dołączyć do ekipy Bellamy’ego i zacząć parać się piractwem. Tutaj warto wspomnieć, że Black Sam napadał zazwyczaj na zamożne statki lub zajmujące się przewozem niewolników, co spowodowało okrzyknięciem go poniekąd Robin Hoodem wśród piratów, gdyż niewielkie łodzie lub mało zamożne okręty zostawiał w spokoju, zaś samych niewolników nie sprzedawał, ale zwracał im wolność (ale część z nich w podzięce za ocalenie i nie mając lepszego planu na siebie postanowiła dołączyć do jego załogi). Zazwyczaj atakował statki osób mających reputację skorumpowanych, handlarzy niewolników oraz oszustów.
Zatonięcie okrętu „Whydah”
Zaledwie rok później, po kilku udanych napaściach na pomniejsze statki, okręt „Whydah” osiadł na mieliźnie podczas burzy u wybrzeży Cape Cod w stanie Massachusetts w nocy z dnia 26 na 27 kwietnia 1717 roku. Po tym, jak dokonano kolejnej napaści na dalekiej północy - w Nowej Funlandii, kapitana Samuela Bellamy’ego spotkał okrutny koniec. Został bowiem oszukany przez jednego z jeńców pochwyconego okrętu „Whydah”, który dołączył do jego załogi. Historycy przypuszczają, że podejmowane przez niego działania były celowe i miały za zadanie osadzenie statku na mieliźnie. Podobno przekonał on Black Sama, że znając zdradziecką część wschodniego wybrzeża obu Ameryk, gdzie wtedy się znajdowali, powinni płynąć naprzód na jednym ze statków i zawiesić latarnię na rufie, aby wskazać pozostałym okrętom floty drogę. Rozwiązanie było rozsądne, także czujność kapitana Bellamy’ego została uśpiona, dlatego niczego nie podejrzewając sączył rum wraz z resztą swojej załogi ciesząc się nadal bogatym łupem po pochwyceniu „Whydah”. Kiedy załoga całkowicie się upiła, mściciel zmienił kurs okrętu, który prowadził również pozostałe dwa statki floty, udał się do odcinka piaszczystych ławic i skał, co spowodowało, że statki utknęły na mieliźnie. Więzień uciekł, ale Bellamy, Williams i ich załogi zatonęli (należy wspomnieć, że kapitan Black Sam miał wtedy zaledwie 28 lat). Widoczność była bardzo słaba, zaś masywny statek stracił swój główny maszt podczas sztormu, a następnie roztrzaskał się o skały. Bellamy utonął w burzy wraz z prawie wszystkimi innymi piratami znajdującymi się na pokładzie „Whydah”. Ze 146-osobowej załogi przeżyły jedynie dwie osoby, które następnie zdały relacje o szczegółach dotyczących katastrofy i przybliżonej lokacji zatonięcia okrętu.
Paul Williams oddzielił się od Bellamy'ego na początku sztormu, po czym na wieść o rozbiciu się okrętu „Whydah” wrócił na miejsce katastrofy kilka dni później, aby uratować kosztowności, które udało mu się wydobyć w miejscu, o którym opowiedziało mu dwóch ocalałych członków załogi, z którymi podzielił się częścią łupów. Poszukiwania Williamsa były bardzo utrudnione przez utrzymującą się złą pogodę w okolicach zatonięcia okrętu Bellamy’ego i fakt, że burza porozrzucała części rozbitego wraku na dużym obszarze liczącym około 4 mile (czyli w przybliżeniu 6,4 km).
Co ciekawe, w tym samym czasie drugi statek floty pod dowództwem kapitana Montgomery’ego osiadł na mieliźnie nieopodal Nowego Orleanu na południu Ameryki Północnej i jedynie dziewięciu członków załogi zdołało wydostać się na brzeg, jednak ich radość była krótka, gdyż niedługo po tym zostali schwytani i postawieni przed sądem, gdzie w trakcie procesu, który miał miejsce w październiku w Bostonie w stanie Massachusetts zdali relację z zatonięcia okrętu i zostali oskarżeni za akty piractwa, a następnie siedmiu z nich zostało skazanych na karę śmieci poprzez powieszenie.
Wydobywanie szczątków okrętu „Whydah” przez archeologów
Dopiero w 1984 roku na podstawie analizy zeznań sądowych ocalałych i pochwyconych członków załogi spod dowództwa kapitana Samuela Bellamy’ego i Paula Williamsa, zlokalizowano miejsce położenia wraku „Whydah”, który został odnaleziony przez archeologa Barry'ego Clifforda i jego zespół. Od tego czasu aż do chwili obecnej wykonano w tych okolicach już wiele nurkowań i wydobyto części wraku, liczne przedmioty i artefakty, a badacze wnioskują, że to zaledwie część skarbu Bellamy’ego. Historyk D. Cordingly odnotował następujące przedmioty wydobyte z wraku „Whydah”: imponująca ilość monet, sztabek złota i afrykańskiej biżuterii. Początkowo po latach poszukiwań wydobyto również kość jednej z ofiar katastrofy okrętu „Whydah”. Niedługo po tym odnaleziono aż sześć zachowanych szkieletów, które poddaje się nadal badaniom.
Do tej pory wydobyty z wraku „Whydah” skarb liczy aż 8397 monet o różnych nominałach (w tym 8357 hiszpańskich srebrnych monet i 9 hiszpańskich złotych monet), 17 sztabek złota, 14 samorodków złota, 6174 bitów złota oraz pokaźna ilość złotego pyłu. Afrykańskie złoto obejmuje prawie 400 elementów biżuterii Akan (zawierająca głównie złote koraliki, wisiorki i ozdoby), a także przedmioty użytkowe, takie jak widelce czy kielichy. Ponadto odnaleziono również inne artefakty, które pomogły przybliżyć odkrycie, jak wyglądało życie na morzu w XVIII wieku. Odzyskane przedmioty obejmują dzwon okrętowy, różne rodzaje amunicji do broni palnej, armaty obrotowe i stałe, narzędzia oraz elementy do gier hazardowych, a nawet kilka przedmiotów znajdowało się w bardzo dobrym stanie, jak chociażby pistolet wciąż z przymocowaną czerwoną jedwabną szarfą (na tej podstawie wysnuto twierdzenie, jakoby niektórzy piraci przywiązywali w ten sposób broń palną, aby upewnić się, że nie stracą jej w ogniu bitwy). Niektórzy snują przypuszczenia, że tak drogocenny pistolet z jedwabiem mógł należeć nawet do samego pirackiego kapitana - Samuela Bellamy’ego.
Część historyków szacuje, że Black Sam mógł być jednym z najzamożniejszych piratów Złotego Wieku Piractwa. Co najmniej tutaj jego bogactwo nie jest jedynie legendą ze względu na wciąż trwające wydobycia kosztowności. Zarówno 300-letni skarb, jak i szczątki piratów można obejrzeć w Wydah Pirate Museum w Cape Cod znajdujące się w West Yarmouth w USA.
