Popularyzacja branży gier w Polsce - lata 80. i 90. XX wieku - część 3
Dzidki, w sumie nie wiedziałam do końca, jak dobrze zacząć tą część, chcąc dobrze zobrazować sytuację komputerów PC w Polsce w latach 80. i 90., dlatego chciałam nakreślić całościowo, jak rozwijała się sytuacja polityczna w kraju i jak wpłynęło to na rozwój oraz rozpowszechnianie technologii cyfrowej oraz… w jak rozwijała się produkcja rodzimych technologii komputerowych od schyłku lat 50. (bo mamy czym się pochwalić i jest to bardzo istotne dla produkcji komputerów w latach 80. i 90., dlatego z góry przepraszam, że tym razem sięgnęłam do nieco dalszego okresu w historii). Wspomnę również trochę o drogach pozyskiwania i dystrybucji gier w tamtym okresie oraz o pierwszych systemach operacyjnych MS-DOS i Windows.
HISTORIA MYŚLI KOMPUTEROWEJ W POLSCE
Na początku 1959 r. powstaje państwowe przedsiębiorstwo o nazwie Wrocławskie Zakłady Elektroniczne Elwro. Partia PZPR zdecydowała, że Elwro ma być fabryką polskich komputerów. Zaczęło się od cyfrowego przelicznika S-1, który posłużył za bazę do opracowania prototypu maszyny cyfrowej Odra 1001 w 1961 r.
W lata 70. wkraczaliśmy z najlepszymi komputerami w całym tzw. bloku wschodnim. Dwa modele Odry 1305 pracowały w Polskich Kolejach Państwowych aż do 2010 roku. Pierwszy, który wyłączono 01.04.2010 r., obsługiwał System Kierowania Pracą Stacji. Pomagał zarządzać składem i rozrządem wagonów towarowych na siedmiu stacjach Dolnego Śląska i Opolszczyzny. W celu zapewnienia ciągłego działania w odwodzie trzymano drugi system komputerowy.
Odra okazała się fenomenem w standardzie RIAD (kompatybilność w zakresie oprogramowania) wymuszonym przez specjalistów z byłego ZSRR w 1968 r. Polska maszyna najszybciej realizowała testowy program zawierający milion operacji, opracowany przez Czechosłowacką Akademię Nauk. Wojskowa wersja Odry 1325 (Rodan 10) posłużyła 27 marca 1999 r. do namierzenia i zestrzelenia samolotu F-117 Nighthawk.
Wrocławskie Zakłady Elektroniczne Mera (których częścią od 1964 r. stało się Elwro) to istotny punkt na mapie polskich wytwórców komputerów. Mera odpowiada za pierwsze opracowane w latach 70. minikomputery.
Dwa najpopularniejsze polskie komputery lat 80. powstały na bazie zachodnich pomysłów. Pierwszy z nich, Meritum, powstał w zakładach Mera-Elzab w 1983 roku. Była ona ubogim bratem Tandy-Radio Shack 2, z bijącym sercem sklonowanego układu Z-80. Nieco później, w 1986 r., Elwro zbudowało Juniora, zgodny z ZX Spectrum, komputer umieszczony w obudowie od zabawkowego, elektronicznego syntezatora Elwirka.
W 1984 roku spółka Mikrokomputery pokazała światu polski klon IBM PC XT, Mazovię. Przegrała ona walkę z importowanymi z zachodu, tańszymi, bardziej sprawnymi i elastycznymi w zakresie doboru komponentów pecetami.
Pod koniec lat 80. powstaje w Polsce wiele firm komputerowych: Optimus, NTT System, zaś na początku lat 90.: TCH Components, Veracomp, JTT Computer, Action, APN Promise oraz Wilk Elektronik. Wiele powstałych w latach 90. polskich firm zajmujących się sprzedażą komponentów komputerowych i komputerów istnieje do dziś. Te, które nie przetrwały (Optimus, JTT Computer), do dziś prowadzą ze skarbówką boje o odszkodowania.
Lata 90. w Polsce to także czas po zmianie ustroju, czas hiperinflacji i zubożenia społeczeństwa, którego po prostu nie było stać na komputery do użytku domowego. Bardziej popularne w tym czasie były w biurach, w wojsku i w naukowych pracowniach informatycznych.
HISTORIA MYŚLI KOMPUTEROWEJ W POLSCE
Na początku 1959 r. powstaje państwowe przedsiębiorstwo o nazwie Wrocławskie Zakłady Elektroniczne Elwro. Partia PZPR zdecydowała, że Elwro ma być fabryką polskich komputerów. Zaczęło się od cyfrowego przelicznika S-1, który posłużył za bazę do opracowania prototypu maszyny cyfrowej Odra 1001 w 1961 r.
W lata 70. wkraczaliśmy z najlepszymi komputerami w całym tzw. bloku wschodnim. Dwa modele Odry 1305 pracowały w Polskich Kolejach Państwowych aż do 2010 roku. Pierwszy, który wyłączono 01.04.2010 r., obsługiwał System Kierowania Pracą Stacji. Pomagał zarządzać składem i rozrządem wagonów towarowych na siedmiu stacjach Dolnego Śląska i Opolszczyzny. W celu zapewnienia ciągłego działania w odwodzie trzymano drugi system komputerowy.
Odra okazała się fenomenem w standardzie RIAD (kompatybilność w zakresie oprogramowania) wymuszonym przez specjalistów z byłego ZSRR w 1968 r. Polska maszyna najszybciej realizowała testowy program zawierający milion operacji, opracowany przez Czechosłowacką Akademię Nauk. Wojskowa wersja Odry 1325 (Rodan 10) posłużyła 27 marca 1999 r. do namierzenia i zestrzelenia samolotu F-117 Nighthawk.
Wrocławskie Zakłady Elektroniczne Mera (których częścią od 1964 r. stało się Elwro) to istotny punkt na mapie polskich wytwórców komputerów. Mera odpowiada za pierwsze opracowane w latach 70. minikomputery.
Dwa najpopularniejsze polskie komputery lat 80. powstały na bazie zachodnich pomysłów. Pierwszy z nich, Meritum, powstał w zakładach Mera-Elzab w 1983 roku. Była ona ubogim bratem Tandy-Radio Shack 2, z bijącym sercem sklonowanego układu Z-80. Nieco później, w 1986 r., Elwro zbudowało Juniora, zgodny z ZX Spectrum, komputer umieszczony w obudowie od zabawkowego, elektronicznego syntezatora Elwirka.
W 1984 roku spółka Mikrokomputery pokazała światu polski klon IBM PC XT, Mazovię. Przegrała ona walkę z importowanymi z zachodu, tańszymi, bardziej sprawnymi i elastycznymi w zakresie doboru komponentów pecetami.
Pod koniec lat 80. powstaje w Polsce wiele firm komputerowych: Optimus, NTT System, zaś na początku lat 90.: TCH Components, Veracomp, JTT Computer, Action, APN Promise oraz Wilk Elektronik. Wiele powstałych w latach 90. polskich firm zajmujących się sprzedażą komponentów komputerowych i komputerów istnieje do dziś. Te, które nie przetrwały (Optimus, JTT Computer), do dziś prowadzą ze skarbówką boje o odszkodowania.
Lata 90. w Polsce to także czas po zmianie ustroju, czas hiperinflacji i zubożenia społeczeństwa, którego po prostu nie było stać na komputery do użytku domowego. Bardziej popularne w tym czasie były w biurach, w wojsku i w naukowych pracowniach informatycznych.
SYSTEMY I KOMPUTERY PC W POLSCE
1981 r.- PSPD-90-Programowana Stacja Przetwarzania Danych – 8-bitowy mikrokomputer produkowany w MERA-KFAP w Krakowie w latach 80. XX wieku, bazujący na mikroprocesorze Intel 8080.
1982 r. MERA-80 – system mikrokomputerowy przeznaczony do budowy systemów czasu rzeczywistego i kontrolno-pomiarowych. System produkowany był w Zakładzie doświadczalnym MERASTER w Zabrzu na podstawie opracowania stworzonego w Instytucie Systemów Sterowania w Katowicach. Jednostka centralna była budowana w oparciu o procesor zgodny z procesorem 8080. System budowany był w formie modułowej (kaset) w standardzie IEC-297 (19″), w których pomieścić można do 24 pakietów.
1983 r.- GEO-3- Mikrokomputer produkowany w latach 1983-1986.
1983 r. - Elwro 500 (z wersjami Elwro 513 i Elwro 523) 8-bitowy mikrokomputer przeznaczony do prac biurowych produkowany w Zakładach Elektronicznych Elwro od 1983 roku. Jego rozwinięciem był komputer Elwro 600.
1983 r.- SM4 to polski minikomputer, logiczny odpowiednik PDP-11, ze względu na kłopoty z COCOM-em, produkowany głównie na elementach krajowych.
1983 r.- Meritum 1 – 8-bitowy mikrokomputer domowy z procesorem ZiLOG Z-80 produkowany przez zakłady Mera-Elzab w Zabrzu. Był to pierwszy model z serii komputerów Meritum.
1984 r.- COBRA-1- 8-bitowy mikrokomputer domowy i przemysłowy z procesorem ZiLOG Z-80A przeznaczony do samodzielnej budowy. Schemat i opis komputera był publikowany w czasopiśmie Audio Video, począwszy od numeru 1/84.
1984 r.- RTDS-8- Real-Time Development System for 8-bit microprocesors – mikrokomputerowy system uruchomieniowy, przeznaczony do wspomagania procesu uruchamiania 8-bitowych, prototypowych systemów mikrokomputerowych, pakietów lub oprogramowania oraz do ich testowania.
1984 r.- MERA KFAP MK45- 8-bitowy mikrokomputer przeznaczony do prac biurowych produkowany od 1984 w MERA-KFAP w Krakowie pracujący z systemem operacyjnym CP/M 2.2.
1985 r.- MISTER Z80- mikroprocesorowy sterownik przemysłowy produkowany w latach 1985-1989 w Zakładach Elektroniki Górniczej w Tychach. W latach 1987-1988 rozpoczęto wprowadzanie nowego systemu miSTER Z80/ComPAN.
1985 r.- MX-16- Polski minikomputer będący następcą Mery 400, produkowany w latach 1985-1988 przez Przedsiębiorstwo Zagraniczne Amepol. Zachowywał pełną kompatybilność wsteczną z Merą 400. Ze względu na pełną kompatybilność, moduły opracowane dla MX-16 były również instalowane w istniejących komputerach Mera 400.
1985 r. - Compan 8 - Ośmiobitowy mikrokomputer produkowany w latach osiemdziesiątych w zakładach MERA-ELZAB w Zabrzu. Zaprojektowany został w Zakładzie Systemów Automatyki Kompleksowej PAN (obecnie Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN ) w Gliwicach.
1985 r. - ELWRO 600 - 8-bitowy mikrokomputer przeznaczony do prac biurowych produkowany przez Wrocławskie Zakłady Elektroniczne Mera-Elwro. Rozwinięcie komputera Elwro 500. Mikrokomputer Elwro 600 był też pierwszym mikrokomputerem 8 bitowym o budowie modułowej Elwro (wraz z Elwro 800).
1985 r. - KUBUŚ 2 - Komputer stworzony przez Zbigniewa Fidelusa, absolwenta Akademii Górniczo-Hutniczej i właściciela firmy Fideltronik. Był kompatybilny z ZX Spectrum, dysponował 64kB pamięci i miał wygodniejsza i trwalszą klawiaturę niż ZX Spectrum. Firma działa prężnie do dziś i zajmuje się szeroko pojętym projektowaniem i produkowaniem elektroniki.
1986 r.- BOSMAN 8 - Ośmiobitowy mikrokomputer opracowany na Politechnice Gdańskiej w 1986 r. i produkowany w latach 1988-1989 w Zakładzie Produkcji Doświadczalnej Sprzętu Elektronicznego w gdańskim Unimorze.
1981 r.- PSPD-90-Programowana Stacja Przetwarzania Danych – 8-bitowy mikrokomputer produkowany w MERA-KFAP w Krakowie w latach 80. XX wieku, bazujący na mikroprocesorze Intel 8080.
1982 r. MERA-80 – system mikrokomputerowy przeznaczony do budowy systemów czasu rzeczywistego i kontrolno-pomiarowych. System produkowany był w Zakładzie doświadczalnym MERASTER w Zabrzu na podstawie opracowania stworzonego w Instytucie Systemów Sterowania w Katowicach. Jednostka centralna była budowana w oparciu o procesor zgodny z procesorem 8080. System budowany był w formie modułowej (kaset) w standardzie IEC-297 (19″), w których pomieścić można do 24 pakietów.
1983 r.- GEO-3- Mikrokomputer produkowany w latach 1983-1986.
1983 r. - Elwro 500 (z wersjami Elwro 513 i Elwro 523) 8-bitowy mikrokomputer przeznaczony do prac biurowych produkowany w Zakładach Elektronicznych Elwro od 1983 roku. Jego rozwinięciem był komputer Elwro 600.
1983 r.- SM4 to polski minikomputer, logiczny odpowiednik PDP-11, ze względu na kłopoty z COCOM-em, produkowany głównie na elementach krajowych.
1983 r.- Meritum 1 – 8-bitowy mikrokomputer domowy z procesorem ZiLOG Z-80 produkowany przez zakłady Mera-Elzab w Zabrzu. Był to pierwszy model z serii komputerów Meritum.
1984 r.- COBRA-1- 8-bitowy mikrokomputer domowy i przemysłowy z procesorem ZiLOG Z-80A przeznaczony do samodzielnej budowy. Schemat i opis komputera był publikowany w czasopiśmie Audio Video, począwszy od numeru 1/84.
1984 r.- RTDS-8- Real-Time Development System for 8-bit microprocesors – mikrokomputerowy system uruchomieniowy, przeznaczony do wspomagania procesu uruchamiania 8-bitowych, prototypowych systemów mikrokomputerowych, pakietów lub oprogramowania oraz do ich testowania.
1984 r.- MERA KFAP MK45- 8-bitowy mikrokomputer przeznaczony do prac biurowych produkowany od 1984 w MERA-KFAP w Krakowie pracujący z systemem operacyjnym CP/M 2.2.
1985 r.- MISTER Z80- mikroprocesorowy sterownik przemysłowy produkowany w latach 1985-1989 w Zakładach Elektroniki Górniczej w Tychach. W latach 1987-1988 rozpoczęto wprowadzanie nowego systemu miSTER Z80/ComPAN.
1985 r.- MX-16- Polski minikomputer będący następcą Mery 400, produkowany w latach 1985-1988 przez Przedsiębiorstwo Zagraniczne Amepol. Zachowywał pełną kompatybilność wsteczną z Merą 400. Ze względu na pełną kompatybilność, moduły opracowane dla MX-16 były również instalowane w istniejących komputerach Mera 400.
1985 r. - Compan 8 - Ośmiobitowy mikrokomputer produkowany w latach osiemdziesiątych w zakładach MERA-ELZAB w Zabrzu. Zaprojektowany został w Zakładzie Systemów Automatyki Kompleksowej PAN (obecnie Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN ) w Gliwicach.
1985 r. - ELWRO 600 - 8-bitowy mikrokomputer przeznaczony do prac biurowych produkowany przez Wrocławskie Zakłady Elektroniczne Mera-Elwro. Rozwinięcie komputera Elwro 500. Mikrokomputer Elwro 600 był też pierwszym mikrokomputerem 8 bitowym o budowie modułowej Elwro (wraz z Elwro 800).
1985 r. - KUBUŚ 2 - Komputer stworzony przez Zbigniewa Fidelusa, absolwenta Akademii Górniczo-Hutniczej i właściciela firmy Fideltronik. Był kompatybilny z ZX Spectrum, dysponował 64kB pamięci i miał wygodniejsza i trwalszą klawiaturę niż ZX Spectrum. Firma działa prężnie do dziś i zajmuje się szeroko pojętym projektowaniem i produkowaniem elektroniki.
1986 r.- BOSMAN 8 - Ośmiobitowy mikrokomputer opracowany na Politechnice Gdańskiej w 1986 r. i produkowany w latach 1988-1989 w Zakładzie Produkcji Doświadczalnej Sprzętu Elektronicznego w gdańskim Unimorze.
1986 r. - ELWRO 700 Solum - Mikrokomputer edukacyjny zaprojektowany na konkurs ministerstwa. Był on, obok zwycięskiego komputera Elwro 800 Junior, jednym z 3 kandydatów na komputer edukacyjny. Można go nazwać komputerem pośrednim, w przeciwieństwie do Meritum miał mieć zgodność z ZX Spectrum.
1986 r. - R-34 (EC 1034) – polski komputer z rodziny RIAD-2, programowo zgodny z rodziną IBM 370 i RIAD-3, produkowany seryjnie w zakładach elektronicznych Elwro. Rozwinięcie komputera R-32.
1986r. - ELWRO 800 Junior - 8-bitowy mikrokomputer z procesorem Zilog Z-80 (klon 80A-CPU MME), zaprezentowany na Międzynarodowych Targach Poznańskich w roku 1986 i od tego też roku produkowany przez zakłady Elwro, głównie z przeznaczeniem dla szkół.
1986 r. - MAZOVIA 1016 - Komputer osobisty produkowany w Polsce przez spółkę „Mikrokomputery” od roku 1986. Jest to klon komputera typu IBM PC. Powstał przy możliwie dużym wykorzystaniu elementów produkowanych w RWPG. Wykorzystywał kodowanie Mazovia. Także MAZOVIA 1032- 32-bitowy (model pokazowy) oraz MAZOVIA 2016AT PROTOTYP-16-bitowy – zgodny ze standardem IBM PC/AT (model pokazowy).
1986 r. - UNIPOLBRIT 2086 - polski komputer domowy wzorowany na Timex 2068, produkowany we współpracy firmy polonijnej PZ Polbrit International i gdańskiej firmy Unimor z elementów sprowadzanych z Portugalii.
1986 r.- KRAK 86 - Profesjonalny mikrokomputer 16-bitowy kompatybilny z IBM PC, zaprojektowany w Krakowskiej Fabryce Aparatów Pomiarowych Mera KFAP.
1987 r. - ELWRO 801 AT - Komputer opracowany i produkowany pod koniec lat osiemdziesiątych XX wieku przez Elwro z Wrocławia. W swej istocie komputer był klonem komputera IBM PC/AT.
1988 r. - POLTYPE - 8-bitowy mikrokomputer produkowany przez Cyfronex. Został opracowany wyłącznie do składu tekstów w zakładach poligraficznych. Był zgodny z architekturą IBM PC. Został zastąpiony przez program Cyfroset.
1986 r. - R-34 (EC 1034) – polski komputer z rodziny RIAD-2, programowo zgodny z rodziną IBM 370 i RIAD-3, produkowany seryjnie w zakładach elektronicznych Elwro. Rozwinięcie komputera R-32.
1986r. - ELWRO 800 Junior - 8-bitowy mikrokomputer z procesorem Zilog Z-80 (klon 80A-CPU MME), zaprezentowany na Międzynarodowych Targach Poznańskich w roku 1986 i od tego też roku produkowany przez zakłady Elwro, głównie z przeznaczeniem dla szkół.
1986 r. - MAZOVIA 1016 - Komputer osobisty produkowany w Polsce przez spółkę „Mikrokomputery” od roku 1986. Jest to klon komputera typu IBM PC. Powstał przy możliwie dużym wykorzystaniu elementów produkowanych w RWPG. Wykorzystywał kodowanie Mazovia. Także MAZOVIA 1032- 32-bitowy (model pokazowy) oraz MAZOVIA 2016AT PROTOTYP-16-bitowy – zgodny ze standardem IBM PC/AT (model pokazowy).
1986 r. - UNIPOLBRIT 2086 - polski komputer domowy wzorowany na Timex 2068, produkowany we współpracy firmy polonijnej PZ Polbrit International i gdańskiej firmy Unimor z elementów sprowadzanych z Portugalii.
1986 r.- KRAK 86 - Profesjonalny mikrokomputer 16-bitowy kompatybilny z IBM PC, zaprojektowany w Krakowskiej Fabryce Aparatów Pomiarowych Mera KFAP.
1987 r. - ELWRO 801 AT - Komputer opracowany i produkowany pod koniec lat osiemdziesiątych XX wieku przez Elwro z Wrocławia. W swej istocie komputer był klonem komputera IBM PC/AT.
1988 r. - POLTYPE - 8-bitowy mikrokomputer produkowany przez Cyfronex. Został opracowany wyłącznie do składu tekstów w zakładach poligraficznych. Był zgodny z architekturą IBM PC. Został zastąpiony przez program Cyfroset.
KOMPUTERY PC W POLSCE OD 1989 r. (UPADEK KOMUNIZMU)
Lata 80. to gwałtowny rozwój rynku komputerowego w Polsce. Najpierw komputery importowano, potem składano je z importowanych części, następnie poza importem produkowano własny sprzęt a na końcu pojawiły się w Polsce oddziały wszelkich znanych firm komputerowych.
Początkowo popularne było piractwo ze względu na wysokie ceny oprogramowania, następnie od lat 90. ten trend uległ zmianie. W 1994 roku uchwalona zostaje ustawa o ochronie praw autorskich pozwalająca na konfiskatę nielegalnych kopii oprogramowania.
SYTUACJA POLITYCZNO - GOSPODARCZA W POLSCE NA PRZEŁOMIE LAT 80. i 90. XX W.
W latach 90. XX wieku przeszła transformację z gospodarki centralnie kierowanej (socjalistycznej) do gospodarki rynkowej (kapitalistycznej). 14 marca 1990 roku, Główny Urząd Statystyczny ogłosił, że inflacja rok do roku wyniosła 1360%, w Polsce mieliśmy do czynienia z hiperinflacja po przemianach ustrojowych. Wiele osób straciło oszczędności życia. Jako kluczowy element w walce z inflacja w latach 90. wprowadzono tak zwany „plan Balcerowicza”. W 2001 roku gospodarka Polski po raz pierwszy od czasu recesji transformacyjnej z lat 1989-1991 zanotowała tempo wzrostu gospodarczego bliskie zero. Polska tuż przed przystąpieniem do Unii Europejskiej znalazła się na ostatnim miejscu wśród krajów kandydujących pod względem produktu krajowego brutto na mieszkańca, co miało znaczący wpływ na rozwój technologiczny i cyfrowy w kraju w tym okresie.
Premiera systemu MS–DOS - 1981 rok
DOS (od angielskiego: „Disk Operating System”) był prawdziwym przełomem w branży technologicznej. Pod względem sposobu obsługi nie różnił się zbytnio od typowych w tamtym okresie systemów Unix’owych – czarne tło, białe znaki; białe tło, czarne znaki. Czasami tło było niebieskie, a znaki białe, czarne i kolorowe. W interakcję z systemem użytkownicy wchodzili za pośrednictwem interfejsu tekstowego. Sam projekt myszy cały czas się rozwijał i nie był aż tak popularny. O pierwszych edycjach Windowsa przyjęło się mówić, że są to graficzne nakładki na DOS.
System operacyjny Windows – 1990 rok
Windows 3, którego premiera miała miejsce w 1990 roku, choć początkowo nie w pełni stabilny, stanowił prawdopodobnie najbardziej zaawansowany system tamtych czasów oferując użytkownikom wprowadzenie obsługi pamięci wirtualnej oraz kart graficznych VGA. W 1990 roku, ukazała się pierwsza „poprawka” do Windows 3, Windows 3.0a – odpowiednik i prekursor późniejszych service-pack’ów. Pozwalała ona komputerom z tym systemem na pracę z zaawansowanymi urządzeniami, jak czytniki CD-ROM czy karty dźwiękowe. To uczyniło Windows podstawową platformą dla oprogramowania innych firm.
Lata 80. to gwałtowny rozwój rynku komputerowego w Polsce. Najpierw komputery importowano, potem składano je z importowanych części, następnie poza importem produkowano własny sprzęt a na końcu pojawiły się w Polsce oddziały wszelkich znanych firm komputerowych.
Początkowo popularne było piractwo ze względu na wysokie ceny oprogramowania, następnie od lat 90. ten trend uległ zmianie. W 1994 roku uchwalona zostaje ustawa o ochronie praw autorskich pozwalająca na konfiskatę nielegalnych kopii oprogramowania.
SYTUACJA POLITYCZNO - GOSPODARCZA W POLSCE NA PRZEŁOMIE LAT 80. i 90. XX W.
W latach 90. XX wieku przeszła transformację z gospodarki centralnie kierowanej (socjalistycznej) do gospodarki rynkowej (kapitalistycznej). 14 marca 1990 roku, Główny Urząd Statystyczny ogłosił, że inflacja rok do roku wyniosła 1360%, w Polsce mieliśmy do czynienia z hiperinflacja po przemianach ustrojowych. Wiele osób straciło oszczędności życia. Jako kluczowy element w walce z inflacja w latach 90. wprowadzono tak zwany „plan Balcerowicza”. W 2001 roku gospodarka Polski po raz pierwszy od czasu recesji transformacyjnej z lat 1989-1991 zanotowała tempo wzrostu gospodarczego bliskie zero. Polska tuż przed przystąpieniem do Unii Europejskiej znalazła się na ostatnim miejscu wśród krajów kandydujących pod względem produktu krajowego brutto na mieszkańca, co miało znaczący wpływ na rozwój technologiczny i cyfrowy w kraju w tym okresie.
Premiera systemu MS–DOS - 1981 rok
DOS (od angielskiego: „Disk Operating System”) był prawdziwym przełomem w branży technologicznej. Pod względem sposobu obsługi nie różnił się zbytnio od typowych w tamtym okresie systemów Unix’owych – czarne tło, białe znaki; białe tło, czarne znaki. Czasami tło było niebieskie, a znaki białe, czarne i kolorowe. W interakcję z systemem użytkownicy wchodzili za pośrednictwem interfejsu tekstowego. Sam projekt myszy cały czas się rozwijał i nie był aż tak popularny. O pierwszych edycjach Windowsa przyjęło się mówić, że są to graficzne nakładki na DOS.
System operacyjny Windows – 1990 rok
Windows 3, którego premiera miała miejsce w 1990 roku, choć początkowo nie w pełni stabilny, stanowił prawdopodobnie najbardziej zaawansowany system tamtych czasów oferując użytkownikom wprowadzenie obsługi pamięci wirtualnej oraz kart graficznych VGA. W 1990 roku, ukazała się pierwsza „poprawka” do Windows 3, Windows 3.0a – odpowiednik i prekursor późniejszych service-pack’ów. Pozwalała ona komputerom z tym systemem na pracę z zaawansowanymi urządzeniami, jak czytniki CD-ROM czy karty dźwiękowe. To uczyniło Windows podstawową platformą dla oprogramowania innych firm.
Źródła pozyskiwania gier w latach 80. i 90.
Sklepy komputerowe - zakup gier na dyskietkach, płytach CD/DVD- kiedyś sklepy prywatne, dopiero z czasem rozpoczęto sprzedaż w sieciach sklepów ze sprzętem AGD/RTV na działach komputerowych.
Giełdy komputerowe, na których handlowano zarówno grami oryginalnymi, jak i spiraconymi – jednak te drugie przeważały. Dostępne były zarówno gry na konsole umieszczone na kartriżach oraz później na płytach, jak i komputerowe na dyskietach, zaś w późniejszych latach na CD-ROMach.
Bazary, na których przy niektórych stoiskach można było znaleźć kartridże (zwłaszcza do polskiego Pegasusa), chińskie urządzenia elektroniczne Bricks Game oraz podobne pokroju 9999 w 1, jajka Tamagotchi.
Płyty załączone do czasopism - tygodniki, dwutygodniki, miesięczniki, do których załączano płytę z mniej lub bardziej znanymi tytułami (np. „Komputer Świat”).
Specjalne sklepy tylko z grami - pojawiły się stacjonarne sklepy z grami specjalizujące się w sprzedaży stacjonarnej i wysyłkowej gier na kartridżach czy płytach.
Gry na mikrokomputery były nagrywane podczas audycji radiowych na płyty magnetofonowe (szerzej pisałam o tym w części drugiej).
Bardzo powszechna była praktyka kopiowania gier od znajomych, którzy zakupili płytę lub dyskietki. Całej procedury dokonywano przy pomocy specjalnych nagrywarek do CD lun nagrywarek do dyskietek (np. nagrywarka Amiga ADF Draw Bridge dla PC).
Warto podkreślić, że w latach 80. i 90. XX wieku piractwo było dosyć powszechne i dopiero powstawały regulacje mające ograniczyć naruszanie praw autorskich. Wraz z uregulowaniem przepisów wiele pirackich gier znikło z obrotu (pierwsze wycofały je giełdy elektroniczne i komputerowe oraz stoiska na bazarach w obawie przed konsekwencjami prawnymi). Z czasem na płytach CD i DVD z grami zaczęły pojawiać się specjalne blokady (często opatrzone kluczem autoryzacyjnym do gry w postaci kodu bądź blokadą uniemożliwiającą powielanie treści znajdujących się na nośniku).
Sklepy komputerowe - zakup gier na dyskietkach, płytach CD/DVD- kiedyś sklepy prywatne, dopiero z czasem rozpoczęto sprzedaż w sieciach sklepów ze sprzętem AGD/RTV na działach komputerowych.
Giełdy komputerowe, na których handlowano zarówno grami oryginalnymi, jak i spiraconymi – jednak te drugie przeważały. Dostępne były zarówno gry na konsole umieszczone na kartriżach oraz później na płytach, jak i komputerowe na dyskietach, zaś w późniejszych latach na CD-ROMach.
Bazary, na których przy niektórych stoiskach można było znaleźć kartridże (zwłaszcza do polskiego Pegasusa), chińskie urządzenia elektroniczne Bricks Game oraz podobne pokroju 9999 w 1, jajka Tamagotchi.
Płyty załączone do czasopism - tygodniki, dwutygodniki, miesięczniki, do których załączano płytę z mniej lub bardziej znanymi tytułami (np. „Komputer Świat”).
Specjalne sklepy tylko z grami - pojawiły się stacjonarne sklepy z grami specjalizujące się w sprzedaży stacjonarnej i wysyłkowej gier na kartridżach czy płytach.
Gry na mikrokomputery były nagrywane podczas audycji radiowych na płyty magnetofonowe (szerzej pisałam o tym w części drugiej).
Bardzo powszechna była praktyka kopiowania gier od znajomych, którzy zakupili płytę lub dyskietki. Całej procedury dokonywano przy pomocy specjalnych nagrywarek do CD lun nagrywarek do dyskietek (np. nagrywarka Amiga ADF Draw Bridge dla PC).
Warto podkreślić, że w latach 80. i 90. XX wieku piractwo było dosyć powszechne i dopiero powstawały regulacje mające ograniczyć naruszanie praw autorskich. Wraz z uregulowaniem przepisów wiele pirackich gier znikło z obrotu (pierwsze wycofały je giełdy elektroniczne i komputerowe oraz stoiska na bazarach w obawie przed konsekwencjami prawnymi). Z czasem na płytach CD i DVD z grami zaczęły pojawiać się specjalne blokady (często opatrzone kluczem autoryzacyjnym do gry w postaci kodu bądź blokadą uniemożliwiającą powielanie treści znajdujących się na nośniku).
Dodatkowa literatura dla zainteresowanych:
1. Juszczak Adam; Polski rynek gier wideo – sytuacja obecna oraz perspektywy na przyszłość w: Gospodarka W Praktyce i Teorii, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017
2. Cyfrowe marzenia: Historia gier komputerowych i wideo, Mańkowski P., Warszawa: 2010
3. Kluska Bartłomiej; Dawno temu w grach, Inicjatywa wydawnicza ORKA, Łódź 2008
4. https://www.cri.agh.edu.pl/uczelnia/tad/Wczoraj--dzis-i-jutro%20polskiej%20informatyki%202011%20PTI.PDF
5. https://fizyka.uniedu.pl/dyskietka/
6. https://altitudetvm.com/pl/komputer/1406-pengertian-disket-beserta-sejarah-fungsi-dan-cara-kerjanya.html
7. https://spidersweb.pl/2012/10/plyta-cd-ma-30-lat.html
8. https://www.pcworld.pl/news/8-rzeczy-za-ktore-kochalismy-granie-w-latach-90,407633.html
9. https://spidersweb.pl/2015/09/na-drodze-do-lte.html
10. https://crn.pl/artykuly/polska-mysl-komputerowa/
11. https://cyberpolicy.nask.pl/spoleczenstwo-informacyjne-w-czasach-cyfrowej-rewolucji-o-zjawisku-banki-informacyjnej-i-jego-nastepstwach/
12. https://techsetter.pl/historia-microsoft-windows-czesc-i-od-ms-dos-do-windows-95/
1. Juszczak Adam; Polski rynek gier wideo – sytuacja obecna oraz perspektywy na przyszłość w: Gospodarka W Praktyce i Teorii, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017
2. Cyfrowe marzenia: Historia gier komputerowych i wideo, Mańkowski P., Warszawa: 2010
3. Kluska Bartłomiej; Dawno temu w grach, Inicjatywa wydawnicza ORKA, Łódź 2008
4. https://www.cri.agh.edu.pl/uczelnia/tad/Wczoraj--dzis-i-jutro%20polskiej%20informatyki%202011%20PTI.PDF
5. https://fizyka.uniedu.pl/dyskietka/
6. https://altitudetvm.com/pl/komputer/1406-pengertian-disket-beserta-sejarah-fungsi-dan-cara-kerjanya.html
7. https://spidersweb.pl/2012/10/plyta-cd-ma-30-lat.html
8. https://www.pcworld.pl/news/8-rzeczy-za-ktore-kochalismy-granie-w-latach-90,407633.html
9. https://spidersweb.pl/2015/09/na-drodze-do-lte.html
10. https://crn.pl/artykuly/polska-mysl-komputerowa/
11. https://cyberpolicy.nask.pl/spoleczenstwo-informacyjne-w-czasach-cyfrowej-rewolucji-o-zjawisku-banki-informacyjnej-i-jego-nastepstwach/
12. https://techsetter.pl/historia-microsoft-windows-czesc-i-od-ms-dos-do-windows-95/