Dziś mamy 245. rocznicę urodzin Carla Friedricha Gaussa
Wiedza
2 l
5
30 kwietnia 1777 roku, urodził się Carl Friedrich Gauss, niemiecki matematyk, fizyk, astronom i geodeta. Był na tyle wszechstronnym matematykiem i wniósł znaczący wkład w rozwój tej gałęzi nauki, że obecnie nazywany jest "księciem matematyków". Jest współtwórcą geometrii nieeuklidesowej. Opracował też metodę obliczania orbit dla Ceres i Pallas - wtedy dopiero co odkrytych planetoid. Wraz z Wilhelmem Weberem ułożyli absolutny układ jednostek elektromagnetycznych, a także skonstruowali telegraf elektromagnetyczny. Zajmując się optyką wprowadził takie terminy jak ognisko, ogniskowa czy oś optyczna soczewki. Miał też znaczący wkład w badania nad elektrycznością i magnetyzmem - rozszerzył prawo Coulomba, sformułował prawo wiążące pole elektryczne z jego źródłem (prawo Gaussa). Wynalazł też heliotrop - przyrząd, który stosował w geodezji do wyznaczenia krzywizny terenu. W statystyce spotkamy go w rozkładzie normalnym przy krzywej Gaussa ;-)
Na jego cześć nazwano jednostkę indukcji magnetycznej.
Na jego cześć nazwano jednostkę indukcji magnetycznej.
Dziś mamy 122. rocznicę urodzin Wolfganga Pauliego
Wiedza
2 l
5
25 kwietnia 1900 roku, urodził się Wolfgang Pauli, szwajcarski fizyk austriackiego pochodzenia. Jeden z twórców mechaniki kwantowej. Zaproponował istnienie spinu (macierze Pauliego). Opracował także uogólnione równania Schrödingera dla cząstki o spinie 1/2, co nazywane jest równaniem Pauliego. Jest autorem hipotezy istnienia neutrina, natomiast z Gerhartem Lüderstem opracował prawo zachowania parzystości CPT. Najbardziej jest jednak znany ze sformułowania reguły mówiącej, że prawdopodobieństwo znalezienia dwóch fermionów w tym samym stanie kwantowym jest równe zero (zakaz Pauliego), za co 1945 roku otrzymał Nagrodę Nobla.
Pauli był tak dobrym fizykiem teoretycznym, że powstała na jego temat miejska legenda, nazywana "efektem Pauliego". Polegała na tym, że gdy w pobliżu sprzętu doświadczalnego pojawiał się wybitny teoretyk (zwłaszcza Pauli), to w dziwny sposób aparatura doznawała sama z siebie awarii ;-)
Pauli był tak dobrym fizykiem teoretycznym, że powstała na jego temat miejska legenda, nazywana "efektem Pauliego". Polegała na tym, że gdy w pobliżu sprzętu doświadczalnego pojawiał się wybitny teoretyk (zwłaszcza Pauli), to w dziwny sposób aparatura doznawała sama z siebie awarii ;-)
Dziś mamy 118. rocznicę urodzin J. Roberta Oppenheimera
Wiedza
2 l
4
22 kwietnia 1904 roku, urodził się J. Robert Oppenheimer, amerykański fizyk teoretyk. Rozwijał teorie dotyczące mechaniki kwantowej i cząstek elementarnych - tunelowanie, teoria pola, podejście relatywistyczne czy badanie promieniowanie kosmicznego. Jest współautorem tzw. przybliżenia Borna-Oppenheimera, które jest jednym z podstawowych opisów cząsteczek w chemii kwantowej. Jego nazwisko możemy spotkać również w procesie Oppenheimera-Phillipsa dotyczącym reakcji jądrowej z udziałem deuteru. Talent Oppenheimera został dostrzeżony przez rząd USA, proponując mu objęcie stanowiska szefa naukowego projektu Manhattan. Swoją pracę wykonał bardzo sumiennie, a jego wkład w badania nad pierwszą bronią jądrową był tak znaczący, że nazywany jest "ojcem bomby atomowej".
Ciekawostka: Oppenheimer miał najprawdopodobniej na imię Julius, jednak nie jest do końca wyjaśnione, co oznaczała litera "J." przy nazwisku, a sam zainteresowany nie bardzo chciał to sprostować ;-)
Ciekawostka: Oppenheimer miał najprawdopodobniej na imię Julius, jednak nie jest do końca wyjaśnione, co oznaczała litera "J." przy nazwisku, a sam zainteresowany nie bardzo chciał to sprostować ;-)
Dziś mamy 110. rocznicę urodzin Glenna Seaborga
Wiedza
2 l
2
19 kwietnia 1912 roku, urodził się Glenn Seaborg, amerykański chemik. Spełnił marzenie alchemików i opracował metodę przemiany bizmutu w złoto. Niestety, nie jest to opłacalna transmutacja jąder atomowych ;-) Jego prace znacząco wpłynęły na konstrukcję bomby atomowej w projekcie Manhattan. Jest odkrywcą lub współodkrywcą takich pierwiastków jak: pluton, ameryk, kiur, berkel, kaliforn, einstein, ferm, mendelew, nobel, a także był w zespole odkrywców pierwiastka o liczbie atomowej 106, który został nazwany na jego cześć ;-) Zresztą, grupę w której znajdują się wspomniane pierwiastki nazwał „aktynowcami". Wprowadził też termin „spalacja jądrowa" oraz jest autorem hipotezy dotyczącej „wyspy stabilności". Za swoje badania nad transuranowcami, wraz z Edwinem McMillanem w 1951 roku otrzymał Nagrodę Nobla z chemii.
Dziś mamy 393. rocznicę urodzin Christiaana Huygensa
Wiedza
2 l
1
14 kwietnia 1629 roku, urodził się Christiaan Huygens, holenderski fizyk, astronom i matematyk. Do fizyki wprowadził zasadę dotyczącą rozchodzenia się światła, która potwierdzała falową naturę tego zjawiska (zasada Huygensa). Jako pierwszy też podał wartość prędkości światła, którą oszacował na 220 000 km/s. Jego badania z zakresu optyki posłużyły Antoniemu van Leeuwenhoekowi (pionier mikrobiologii) do wykonania wysokiej jakości soczewek, co doprowadziło do konstrukcji pierwszych „współczesnych" mikroskopów. Trzeba też dodać, że współpraca tych panów nie ograniczała się jedynie do warsztatu optycznego – wspólnie prowadzili jedne z pierwszych obserwacji komórek. Huygensowi zawdzięczamy także pierwszy porządny zegar wahadłowy, dzięki któremu można było precyzyjnie mierzyć czas, co znacząco wpłynęło na badanie ruchu i testowanie, wtedy bardzo nowej, dynamiki Newtona. Zresztą, badanie ruchu wahadeł przez Huygensa i wnioski dotyczące siły odśrodkowej naprowadziły Newtona na sformułowanie praw dotyczących grawitacji. W astronomii jest znany ze swoich obserwacji Saturna – poprawnie zinterpretował czym są pierścienie tej planety, a także odkrył jego największy księżyc – Tytan. Zajmował się także pionierskimi obliczeniami dotyczącymi wyznaczania odległości Ziemi od gwiazd. Tutaj należy wspomnieć, że swoje badania prowadził z Giovannim Cassinim – ówczesnym dyrektorem obserwatorium paryskiego, bez którego wsparcia zapewne do części odkryć by nie doszło. Do matematyki Huygens wprowadził jedną z pierwszych prac na temat teorii prawdopodobieństwa – publikację dotyczącą gry w kości ;-)
Duet Cassini-Huygens został upamiętniony wysłaną w 1997 roku sondą badającą Saturna, w ramach której, w 2005 roku na powierzchni Tytana wylądował próbnik nazwany nazwiskiem odkrywcy tego księżyca, 350 lat po jego odkryciu ;-)
Duet Cassini-Huygens został upamiętniony wysłaną w 1997 roku sondą badającą Saturna, w ramach której, w 2005 roku na powierzchni Tytana wylądował próbnik nazwany nazwiskiem odkrywcy tego księżyca, 350 lat po jego odkryciu ;-)
Dziś mamy 113. rocznicę urodzin Stanisława Ulama
Wiedza
2 l
6
13 kwietnia 1909 roku, urodził się Stanisław Ulam, polski matematyk. Jeden z przedstawicieli tzw. „lwowskiej szkoły matematycznej". Zajmował się takimi zagadnieniami jak teoria mnogości, topologia, teoria miary czy po prostu fizyka matematyczna. Zawdzięczamy mu także rozwój metod numerycznych, w tym opracowanie metody Monte Carlo. Brał udział w projekcie Manhattan, a po II WŚ wraz z Edwardem Tellerem stał się także współtwórcą amerykańskiej bomby wodorowej.