Współczesny system finansowy cz.3

14
Seria ma na celu propagowanie wiedzy finansowej. Poprzednie części znajdziesz poprzez mój profil.

Współczesny system finansowy Cz.3 - Cena
Po tej części zrozumiesz czym właściwie jest cena

Cena
Cena powstała zanim powstał pieniądz. Już w ramach barteru wymiany nie odbywały się zawsze 1 do 1. Nawet pierwotni nasi przodkowie nie wymieniali jednego bydła na jeden wisiorek. Ty też pewnie mając buty nie oddałbyś ich za jedną bułkę, a jej wielokrotność. 

Cena jest płynna dla każdego z nas, coś może być za drogie a rzadziej za tanie. Niedawnym osiągnięciem w dziejach ludzkości jest stała cena dla wszystkich, widoczna w sklepie. Wcześniej ustalono ją w ramach danej transakcji. Ktoś mógł mieć dwie krowy, jedną wymienić za 10 wisiorków, a drugą za 15. Ustalanie ceny nazywa się potocznie targowaniem. Prawie nikt nie zdaje sobie sprawy, jak dalekie w przeszłości zachowanie opisuje to stwierdzenie.

Czym jest więc ta cena? To wartość danej rzeczy w naszych oczach. Patrzy się tu na użytecznosć, potrzeby, rzadkość i wiele wiele innych czynników. Choćby to, że auto koloru czerwonego jest droższe od białego, bo po prostu większość ludzi woli kolorowe auta. 

Cena zawsze musi być wyrażona w tym co posiadamy. A to z kolei nie tylko podlega naszej ocenie, ale również ocenie kogoś kto chce dokonać z nami wymiany. W starych czasach ktoś kto poszedł z workiem zboża, mógł swoją cenę wyrażać w workach lub też misach czy co tam mieli. Gdybyśmy to odnieśli do współczesności mydło w sklepie mógłby prezentować cenę:
1 mydło = 100 gram pszenicy
A obok mogłoby być takie za 90 gram, a luksusowe za 1 kilogram. 

Współcześnie w Polsce mając złotówki, ceny są podawane w złotówkach. Jednak jak pamiętasz złotóki to po prostu towar. Jest taki film Wyścig z czasem. Tam płaci się czasem swojego życia. Film jest nie tylko ciekawy, ale dobrze pokazuje mechanizm pieniądza. A ten może przybrać formę czasu. Ba dla większości w Polsce, wymienia się czas na złotówki, a te na towary. Znając swoją stawkę godzinową, spokojnie mógłbyś określać, że 1 piwo to na przykład 5 minuty Twojego życia, spędzonego w pracy. 

Aby cena okazała się tą transakcyjną, obie strony muszą się zgodzić co do jej wysokości. Sprzedawca borówek w lesie uznaje, że jego czas na zebranie tych borówek był warty X zł, a Ty kupując od niego uznajesz, że borówki są warte te X zł. Jeżeli ktoś uzna, że jednak cena mu nie odpowiada do transakcji nie dochodzi. Ciekawostką jest fakt, że większość ludzi uznaje transakcje jakie dokonują w życiu za korzystne dla siebie. Ty kupując jogurt uznajesz, że jest on dla Ciebie więcej wart niż parę złotych. Z kolei sprzedawca woli pieniądze zamiast jogurtu. 

Przemyśl przez chwilę temat, a najlepiej obejrzyj film jaki poleciłem, da Ci on do myślenia.

Tyle w tej części, w następnej omówię powstanie monet i banknotów.
Obrazek zwinięty kliknij aby rozwinąć ▼

Współczesny system finansowy cz.2

15
Seria ma na celu propagowanie wiedzy finansowej. Poprzednie części znajdziesz poprrzez mój profil.
Współczesny system finansowy Cz.2 - Czym jest pieniądz
Po tej części prawdopodobnie część osób spojrzy na pieniądz nieco inaczej.

Barter przyczyną powstania pieniądza
Jak wspomniałem poprzednio barter wymaga dwóch osób, które chciały wzajemnie swoich towarów lub usług. Powstały targi na których powstawały bardziej złożone wymiany.Na przykład:
Ola ma parason, a chce buty.
Karolina ma buty, a chce tort.
Zosia ma tort, a chce jajka.
Jaś ma jajka, a chce parasol.
Żadna z tych osób nie może wymienić się bezpośrednio z inną osobą, jednak mogą dzięki stworzeniu koła wymiany otrzymać to co chcą. Ola da parasol Karolinie, a dostanie oczekiwane buty. Karolina wymieni się z Zosią, która teraz będzie mieć parasol, a Karolina upragniony tort. Zosia może dokonać standarowego barteru z Jasiem. Wszyscy odchodzą z tym co chcieli oraz dali innym swoje towary.
Celem wymiany była chęć uzyskania rzeczy, której się nie ma i jest się gotowym oddać innym coś od siebie. Btw. dlatego nikt nie lubi pasożytów społecznych, bo oni nic nie dają od siebie.

Pieniądz
Pieniądz pojawił się naturalnie jako dobro, którego większość chce. Pełni rolę tej jednej strony wymiany barterowej, gdzie ktoś go chce lub też jest gotowy go oddać w zamian za towar lub usługę. Pieniądz jest towarem, a my nigdy nie zrezygnowaliśmy z barteru. Jest taką samą rzeczą jak komputer, łóżko czy telewizor. Pomyśl chwilę o tym. 
Początkowo pieniądz był wprost towarem na rynku. Na przykład worek zboża, albo często w szkołach przytaczane muszelki w Afryce. Mogło dochodzić do barteru, ponieważ osoba oddająca swoje usługi lub towar, wiedziała, że ten pieniądz będzie chciał ktoś inny. Teraz taki człowiek mógł iść na targ i nawet jeżeli nie znalazł kółeczka wymiany to mógł u pierwszej chętnej osoby na jego towar wymienić to na pieniądz, czyli np. na muszelki. Po czym już szukał kogoś kto ma to co go interesuje i tam oddać muszelki. Mógł nawet innego dnia znaleźć to co chciał. 
Pieniądz usprawnił wymianę towarów i usług, nie była konieczna wymiana natychmiastowa. A mogła być nawet oddalona latami, gdy taki towar uznawany za pieniądz został rzucony w kąt. Nie było konieczności by kilkanaście osób dokonało wzajemnej wymiany, by ona zaszła. Bez pieniądza brak Zosi w przykładzie powyżej spowodowałby, że reszta nie dostała by tego co chce. 

Cechy pieniądza
Pieniądz nie ma zbyt wielu cech, choć są pieniądze lepsze i gorsze. O tym jednak innym razem. By zmienić dowolny przedmiot w pieniądz potrzebujemy tylko trzech rzeczy:
a) Jest to towar użyteczny lub długotrwały
b) Łatwy w przenoszeniu lub przenoszeniu własności
c) Większość uważa go za wartościowy
Wyjaśnijmy najpierw podpunkt a. Pieniądzem może być worek zboża, bo jest użyteczny ale nie przetrzyma lat. Po drugiej stronie jest np. złoto, które może wytrzymać setki lat w ziemi bez większego uszczerbku dla jego stanu. 
Podpunkt b, pewnie budzi wątpliwości co do przenoszenia wartości. Otóż było plemie, które posługiwało się ogromnymi głazami jako pieniędzmi. Głaz ciężko było taki dodatkowo utworzyć, dlatego spisywano akty własności, bez rzeczywistej wymiany. Coś jak współczesnie mieszkanie. Nikt nie wyjmuje go z bloku i nie wiezie do kogoś, a jedynie zmienia właściciela.
Patyki jako pieniądze
Czy patyki mogą być pieniądzem? Co właściwie potrzebujemy by zrobić z nich pieniądze? Patyk jest długotrwały, pokazały to lata walki z pokrzywami. Młodzi nie znają. Czy łatwo go przenosić, ależ oczywiście. Nawet dzieci mogłyby nosić po kilkanaście. Najgorzej byłoby wmówić ludziom, że to wartościowy przedmiot. Jednak jeżeli byłby z rzadkiego drzewa to większość nie miałaby kłopotu by uznać od dziś płacimy patykami. W końcu dziś wierzymy, że świstek papieru zadrukowany rysunkami jest coś wart, prawda? 

Tyle w tej części. W następnej omówię czym jest cena, dlaczego coś kosztuje tyle ile kosztuje.
Obrazek zwinięty kliknij aby rozwinąć ▼

Współczesny system finansowy cz.1

18
Seria ma na celu propagowanie wiedzy finansowej. 

Współczesny system finansowy Cz.1 - Brak pieniądza
Zrozumienie systemu finansowego, wymaga poznania nieco historii pieniądza. A zacząć należy od czasów, kiedy tego pieniądza w ogóle nie było.

Podarunki
Pierwszym udokumentowanym w historii ludzkości zachowaniem polegającym na wymianie dóbr, były podarunki. Podarunki takie były w ramach plemienia jak i w ramach dwóch plemion. Zacznijmy od tej drugiej sytuacji. Jedno plemię wyrażało chęć pokojowych relacji, pozostawiając na granicy drugiego plemienia podarunki. Oczekując odwdzięczenia. Plemię, które znalazło taki podarunek np. naszyjniki samo kładło w odnalezionym miejscu lub w granicach innego plemienia własne podarunki. W ten sposób plemiona rozpoczynały zmianę swoich wzajemnych relacji, z czasem doprowadzając do współpracy a nawet połączenia plemion. 
Wewnątrz plemienia zazwyczaj oznaczało to znany wszystkim posag lub też wykupienie kobiety. Należy zaznaczyć, iż takie plemię musiało być duże i składające się z wielu rodzin, inaczej po "żonę" udawano się u innego plemienia. 

Barter
Kolejnym krokiem w stronę współczesności jest barter. Jest to wymiana towaru na inny towar. Czasem usługi na towar lub odwrotnie. Jeżeli dany człowiek potrzebował dzidy, ale nie ogarniał jej przygotowania a umiał dobrze polować. Przekazywał mięso a w zamian dostawał dzidę. Wymiana barterowa była zjawiskiem dobrowolnym, lecz obarczona poważnym ograniczeniem. A jest nim to, że obie strony chcą mieć to co posiada druga strona. Jeżeli ktoś produkuje buty, a ktoś inny zbiera banany. To ten produkujący buty musi chcieć banany, a ten zbierający banany, musi chcieć mieć buty. Jeżeli jedna strona czegoś nie chciała, to do wymiany nie dochodziło. Chyba, że znaleźli więcej osób, które wzajemnie się powymieniali. W czasach barteru pojawiły się targi, czyli miejsca w które ludzie przychodzili by się wzajemnie wymienić.

Tyle w tej części. W następnej przedstawie czym właściwie jest pieniądz.
Obrazek zwinięty kliknij aby rozwinąć ▼
0.11522102355957