Polak wśród Ajnów - Kilka słów o ludzie Ajnu i badaniach Bronisława Piłsudskiego
Wiedza
2 l
158
Dzidki, swego czasu zainteresowałam się nieco Ajnami. Jest to lud pierwotny Japonii, o którym niewiele wiadomo, a zjawił się na Hokkaido (Japonia) i Sachalinie (wyspa należąca do Rosji) przez tysiącami lat. Ich kultura, język oraz wierzenia były przez wiele lat tajemnicą. Niegdyś byli licznym ludem zamieszkujacym całe te tereny, dzisiaj zostało już ich niewiele.
Ich język aktualnie wymiera, jak również kultura (tylko 4 osoby mówią płynnie po ajnusku). Ciekawym jest fakt, że w ich języku "Ajnu" oznacza "człowieka". Mają też dosyć ciekawą antropologię - ich szkielet wykazuje sporo cech zbliżonych do Mongołów i Rosjan, są w znacznie mniejszym stopniu podobni do Japończyków. Mieli potężniejszą budowę ciała, szersze barki, a także czaszki bardzo przypominające te mongolskie - szeroka, gruba żuchwa umożliwiająca przeżuwanie twardszych pokarmów. Twarz mężczyzn porastała bujna broda o mocnym, grubym włosiu, która chroniła Ajnów przed zimnem.
Byli ludem łowieckim, polowali między innymi na niedźwiedzie, wiewórki, ptactwo i inną zwierzynę, łowili również ryby czy polowali na foki (te ostatnie bardziej ludy zamieszkujące najdalsze północne tereny oraz mieszkańcy Sachalinu). Żyli w niskich temperaturach na terenach pokrytych śniegiem, więc ich dieta była oparta głównie na mięsie, które dawało nie tylko odpowiednio dużo kalorii, ale również umożliwiało pozyskanie skór czy tłuszczu, który był wykorzystywany też do produkcji lekarstw. Ajnoskie kobiety, które wyszły za mąż miały wykonywany tatuaż w kształcie uśmiechniętych ust - ten zwyczaj jest praktykowany do dzisiaj. Jest swego rodzaju znakiem, że kobieta jest już zajęta i będzie rodziła potomstwo poślubionemu mężczyźnie.
Ich język aktualnie wymiera, jak również kultura (tylko 4 osoby mówią płynnie po ajnusku). Ciekawym jest fakt, że w ich języku "Ajnu" oznacza "człowieka". Mają też dosyć ciekawą antropologię - ich szkielet wykazuje sporo cech zbliżonych do Mongołów i Rosjan, są w znacznie mniejszym stopniu podobni do Japończyków. Mieli potężniejszą budowę ciała, szersze barki, a także czaszki bardzo przypominające te mongolskie - szeroka, gruba żuchwa umożliwiająca przeżuwanie twardszych pokarmów. Twarz mężczyzn porastała bujna broda o mocnym, grubym włosiu, która chroniła Ajnów przed zimnem.
Byli ludem łowieckim, polowali między innymi na niedźwiedzie, wiewórki, ptactwo i inną zwierzynę, łowili również ryby czy polowali na foki (te ostatnie bardziej ludy zamieszkujące najdalsze północne tereny oraz mieszkańcy Sachalinu). Żyli w niskich temperaturach na terenach pokrytych śniegiem, więc ich dieta była oparta głównie na mięsie, które dawało nie tylko odpowiednio dużo kalorii, ale również umożliwiało pozyskanie skór czy tłuszczu, który był wykorzystywany też do produkcji lekarstw. Ajnoskie kobiety, które wyszły za mąż miały wykonywany tatuaż w kształcie uśmiechniętych ust - ten zwyczaj jest praktykowany do dzisiaj. Jest swego rodzaju znakiem, że kobieta jest już zajęta i będzie rodziła potomstwo poślubionemu mężczyźnie.
Niewiele się o tym mówi, bo sami Japończycy mają kulturę nastawioną na dobro społeczne i milczenie, ale Ajnowie zostali tak potraktowani przez Japończyków, jak Aborygeni czy Indianie - w dużej mierze ich ludność została wybita do nogi w ramach czystki etnicznej, ich tereny zostały przejęte, a pozostali przy życiu Ajnowie zamknięci w rezerwatach, w których żyją do dzisiaj (nie mają nawet praw wyborczych w Japonii) i stanowią tylko atrakcję turystyczną dla Japończyków odwiedzających ich wioski.
Ciekawym jest fakt, że sami Japończycy raczej nie mieszają się z Ajnami dbając o swoją kulturę czy czystość rasową, a także o to, aby Ci pozostali w rezerwatach zachowali jak najwięcej cech swoich przodków. Jednak w historii geny Ajnów ulegały krzyżowaniu z innymi ludami, jak Nichwowie, Okorowie i... Polacy.
Największy wkład w badanie kultury i języka Ajnów miał słynny etnograf - Bronisław Piłsudski. Tak, rodzony brat Józefa Piłsudskiego, który był nie mniej barwną postacią. Po zaplanowaniu wraz z bratem (przyszłym Marszałkiem) zamachu na cara Rosji - Aleksandra III. W spisku uczestniczył również Aleksander Uljanow, czyli starszy brat Wladimira (znanego później jako Lenin), który jako jedyny zostaje stracony po zdekonspirowaniu spisku. W ramach kary 15 lat katorgi, młody Bronisław jako 21-letni młodzianin został zesłany na Sachalin w 1887 roku, gdzie zaczął prowadzić pierwsze pionierskie badania dotyczący wierzeń, obyczajów, tradycji oraz języka ludu Ajnu. Tam też dożył kresu swych dni, zakładając rodzinę i wydając wtedy ogrom książek zawierających jego badania nad tym ludem. Jego żoną była Ajnoska, doczekał się licznego potomstwa, a jego korzenie pozostały obecne po dzień dzisiejszy.
Warto również podkreślić, że po tamtym czasie był on najbardziej znanym Polakiem w Japonii.
Warto również podkreślić, że po tamtym czasie był on najbardziej znanym Polakiem w Japonii.
Dodatkowa lektura i więcej fotografii dla zainteresowanych:
1. https://www.national-geographic.pl/artykul/bronislaw-pilsudski-krol-ajnow
2. https://wielkahistoria.pl/ajnowie-jedna-z-najbardziej-tajemniczych-i-zaskakujacych-kultur-dalekiego-wschodu/
3. https://culture.pl/pl/artykul/bronislaw-pilsudski-z-fonografem-wsrod-ajnow
4. https://hrabiatytus.pl/2019/07/10/bronislaw-pilsudski-wsrod-ajnow-fotografie-galeria/
1. https://www.national-geographic.pl/artykul/bronislaw-pilsudski-krol-ajnow
2. https://wielkahistoria.pl/ajnowie-jedna-z-najbardziej-tajemniczych-i-zaskakujacych-kultur-dalekiego-wschodu/
3. https://culture.pl/pl/artykul/bronislaw-pilsudski-z-fonografem-wsrod-ajnow
4. https://hrabiatytus.pl/2019/07/10/bronislaw-pilsudski-wsrod-ajnow-fotografie-galeria/